Руската рубља закрепна од ударот на почетокот на војната: што навистина стои зад денешната сила на руската валута, и покрај строгите санкции? Во реалноста, Москва сепак, не е излезена од кризата.
Руската рубља силно зајакна во трговската размена со Москва, достигнувајќи нивоа последен пат видени пред Русија да ја нападне Украина.
Закрепнувањето, всушност, веќе беше објавено пред неколку дена, што предизвика дискусии за вистинската ефикасност на тешките западни санкции.
Падот на рубљата на почетокот на конфликтот веднаш се појави како моќен симбол на новонастанатата финансиска изолација на Русија. Меѓународните санкции против режимот на Путин ја доведоа до историски најниско ниво од 121,5 рубљи за долар.
Сега, сепак, нешто се менува. Руската валута се искачи на местото каде што беше пред Путин да ја нападне Украина, продолжувајќи тренд на искачување на вредноста (околу 75 рубљи за долар, околу 11.00 часот на 7 април).
Што навистина значи закрепнувањето на рубљата и колку Русија сè уште ризикува финансиски и економски?
Според некои аналитичари на Политико.еу, шефицата на централната банка Елвира Набиулина, успеала да го спречи колапсот на рускиот финансиски систем и го осмислила враќањето на рубљата со тренд да се искачува нагоре до нивоа кои се блиску до пред војната.
Какви одлуки се донесени досега? По руската инвазија на Украина на крајот на февруари, западните санкции ја спуштија рубљата за речиси 50% на најниско ниво на историјата. Русија одговори со повеќе од двојно зголемување на каматните стапки на 20% и воведување контрола на капиталот.
Москва, исто така, ги принуди своите големи извозници на нафта и гас да претворат најмалку 80% од заработката од извозот во рубљи, што е главниот извор на валутна поддршка во моментот.
Она што изгледа јасно, всушност, е дека и покрај неверојатно големиот пакет санкции против руската влада и нејзините олигарси и егзодусот на странски компании, сè е бескорисно ако странците продолжат да трошат руска нафта и природен гас.
Во пракса, ова и дава на Русија суфицит (вишок) на тековната сметка – извезува повеќе отколку што увезува, што има тенденција да ја зголеми валутата на земјата – и со тоа го поткопува обидот да се ослабне нацијата.
„Вишокот на тековната сметка всушност треба да биде уште еден извор на стабилност за рубљата“, рече Брендан Мекена, стратег во Велс Фарго Секјуритис. „Доколку цените на енергијата останат високи и големите руски увозници на стоки продолжат да купуваат, тековната сметка треба да остане во суфицит“.
Сепак, вообичаеното тврдење дека силата на рубљата докажува дека западните санкции пропаѓаат е погрешно, велат експертите. Затоа што стабилната валута нема да биде доволна за Русија.
Закрепнувањето на рубљата не смее да ја измами општата економска и финансиска состојба на Русија, велат експертите.
Ика Корхонен, експерт во Банката на Финска во Русија, се согласува дека враќањето на рубљата е функција на контролата на капиталот, а не на економските основи.
„Рубљата повеќе не е слободно конвертибилна валута. Значи, официјалниот девизен курс не е многу релевантен “, вели Корхонен.
Новите податоци од Институтот за меѓународни финансии нагласуваат колку е неликвиден меѓународниот пазар на рубљи, што имплицира дека само Русија тргува со сопствена валута.
Според Андрис Страздс од Европскиот совет за надворешни односи, вистинските ефекти од санкциите против Москва ќе се видат пред сè на крајот на годината, додавајќи: „Истото важи и за финансиските пазари. Ќе штети удвојувањето на каматите и ќе се појават проблеми со лошите кредити. Проблемите нема да се појават сега, туку ќе се појават подоцна, во текот на годината“.
Од друга страна, руската опсесија за силна рубља произлегува од нејзината желба на национално ниво да сигнализира дека Западот не може да ја фрли Русија на колена.
Според Питер Луикмел, кој го предводи одделот за монетарна политика и надворешна економија на Банката на Естонија:
„Тоа е повеќе како симболичен чин да се привлече вниманието на Индија и некои други азиски земји за поддршка на алтернативен систем на заеднички плаќања. Поради ова им е потребна приказната за силна светска валута. Ако можат да покажат дека има одредена стабилност во девизниот курс со оглед на тешките времиња, тогаш полесно ќе се привлече поддршка.“
Во прашање е и дедоларизацијата. И не само тоа, Москва е свесна дека многу руски компании ги искористија поевтините каматни стапки преку инструменти засновани на еврото и американскиот долар, па падот на рубљата ги принудува тие компании – или во банкрот или зависност од руската држава.
На крајот, финансиските проблеми на Путин во никој случај не се ублажуваат со вредноста на рубљата, барем засега. Ќе биде многу тешко да се најде кредибилитет неопходен за економски раст, сметаат експертите, а пренесува „мани.ит“.
