Човекот по име Јосип Пашков со хрватската јавност сподели импресии од своето патување во нашата земја.
Еве ги неговите импресии:
„Ќе имаме курс во Охрид“ – ми рече една пријателка која организира курсеви. Се појави можност повторно да ја посетам Македонија. Неодамна, официјално, Република Северна Македонија. Охрид за мене е едно од најубавите места во светот.
Охрид. Град на брегот на истоименото езеро, кое наликува на море. Чиста зелено-сина вода во подножјето на православните цркви на ридовите. По што градот најверојатно бил именуван.
Пред околу 15 години, по завршувањето на студиите, со еден мој пријател се качивме на воз од Загреб до Скопје. Предвидените 15 часа се претворија во 18 часа. Патување со мал буџет, студентски услови, сместување на „couch surfing“ ни овозможија многу забавни и непредвидени настани.
Овој пат условите се сменија: „Croatia Airlines“ лета од Загреб до Скопје секој ден, а цените варираат од ден во ден. На крајот се одлучив да се вратам од Скопје на деветтиот ден од патувањето.
Скопје за мене е само минлива станица, место каде што ќе слетам и продолжувам кон Охрид. Од 9 дена патување, издвоив 7 за престој во Охрид, а на враќање 2 за Скопје. Од Охрид можам да ја посетам околината, особено градот Битола, за кој велат дека е еден од најубавите во земјата. Имено, минатиот пат, пред околу 15 години, не стигнавме до Битола. Не беше прашање на буџет, иако ни беше мал, туку немавме време. За тој град треба да се одвои барем еден цел ден.
Иако АТР моделот на авионот на националниот превозник се уште беше на пистата на аеродромот во Загреб, мојата дестинација веќе почна да ме фасцинира. На седиштето до мене седеше жена со плава кадрава коса. Почнуваме да разговараме на нашите јазици (Македонците се навикнати да зборуваат српски и добро го разбираат) – таа е Тања од Скопје, била на одмор во Хрватска, го обожава Јадранот, а за своите верувања дискутира на семинари во Опатија.
– Извинете, велам, што работите?
– Јас сум тренер за личен развој.
Ова станува интересно. Разменуваме контакти и договараме дружење во Скопје на враќање.
Летот трае едвај повеќе од еден час. Слетуваме на Меѓународниот аеродром Скопје, некогаш наречен со друго име. Нè пречека пријателка со приватен автомобил и тројцата се упатуваме кон Охрид. Убеден сум дека аеродромот се наоѓа на југот од градот и директно ќе се упатиме кон Охрид, до каде се потребни околу 3 часа возење. На крајот испадна дека сè уште сме на север и одеднаш се наоѓаме во градот, во населба наречена Автокоманда. Општина Гази Баба. Една друга населба се вика Аеродром (и нема никаква врска со вистинскиот аеродром). Интересно. На првото кафе нè пречекува изненадување – за воопшто да нè послужат, на тераса или внатре, ни треба потврда за вакцинација. Тоа веројатно било воведено тој ден. За влез во државата не ни требаше ништо. Ситуацијата се менува секој ден.
Успеваме некако да се организираме за кафе „надвор“ (ми се допаѓа овој македонски термин, па го усвоив), да земеме Скопско пиво за патување и да тргнеме на југ. Барем така мислев.
На еден од главните патишта, полицаец го пренасочува сообраќајот. Слушнавме дека има протести против мигрантите, кои се планираат да се населат во Македонија. Минатата недела протестирале против ситуацијата предизвикана од ковид. Се пробиваме до другата главна улица што минува низ центарот на градот. Автомобилите се стуткани пред семафорите кои работат со темпото на центарот на градот. Немаме друг избор освен да го претвориме овој сообраќаен метеж во обиколка на центарот на Скопје. Од автомобилот без клима.
Од една страна, се издига ридот на тврдината Кале, над турската чаршија. Тоа е историски дел од градот. Од друга страна, забележувам неокласична, барокно-бела зграда, која потсетува на парискиот пантеон.
– Што е ова, Светлана? – ја прашав нашата пријателка.
– Тоа е Водовод, – рече таа.
– Овде морам да одам за да платам сметка за вода – заклучувам среќно.
Минатиот пат, во 2006 година, сите овие згради ги немаше. Се разбира, бидејќи тие се изградени во проектот Скопје 2014. Градот на почетокот на 21 век одлучил да воведе сè во својата архитектура и неокласицизам и нео – сè. Ги впивам сликите и предметите кои ќе ме пречекаат на крајот од моето патување, на моето враќање. Со автомобил поминуваме по еден од мостовите, одиме кон зградата на Владата, пред која има десетици црвени знамиња со сонце, продолжуваме по главната авенија до Зоолошката градина и наскоро застануваме по пат да земеме ликери од тетка Весна. Од вишни. Или боровинки. Не сум сигурен веќе.
По 2 часа возење низ Скопје, продолжуваме кон Тетово, по автопатот каде покрај коловозната лента има тезги и запрежни возила со овошје. На овој дел од автопатот има четири патарини, се прашувам дали сум случајно во Словенија?
По Гостивар, патот станува планински, се качуваме по шумските предели кон Националниот парк Маврово. Тоа е познато излетничко место и скијачки центар во Македонија. Во близина се наоѓа еден од најубавите манастири, Св. Јован Бигорски по патот кон Дебар. Многу места кои уште чекаат да ги посетам. Мекиците од стража е нешто како пропусница каде задолжително мора да застанете. Мекица е типична македонска закуска, направена од брашно, квасец, млеко и вода. Се јаде со сирење, што на македонски значи само свежо или тврдо бело сирење. Овде се јаде многу добро, Македонците уживаат во храната.
Овој дел од земјата е претежно населен со Албанци, ние сме на самата граница со Албанија и Косово. По патот може да се видат албански знамиња. Земјата е официјално двојазична, се користат македонски и албански јазик. Се упатуваме кон Кичево, кое во последно време е многу развиено, и пристигнавме во Охрид во темница. Автопатот сè уште е во изградба, а делови од патот кон Охрид се вистинска авантура, особено ноќе.
Утрото ме одведе до езерото. Ова е македонската ривиера. Езерото е големо, потсетува на море. Кејот Македонија води покрај езерото до стариот град. Самото езеро е бистро и чисто, сместено на нешто повеќе од 700 метри надморска височина. На исток, преку планината Галичица, која е уште еден национален парк, се наоѓа Преспанското Езеро на 1000 метри надморска височина. Преспанското Езеро се намалува, така што градот Ресен, кој се наоѓа на неговите брегови, веќе не е на езеро. Водата се филтрира низ планината и доаѓа чиста до охридското езеро. Заедно со разни други извори кои се во близина и го полнат езерото, како што е Црн Дрим. Езерото е дом на охридската пастрмка, вид пастрмка чие месо потсеќа на лосос. Пробано, супер е.
Стариот град се наоѓа на карпест рид околу езерото. Тука е Самуиловата тврдина, хармонично историско здание од времето на царот Самуил, од преминот од 10 на 11 век. Тесните улици со калдрма се вијат меѓу зградите со карактеристики на османлиската архитектура и прекрасните православни цркви. Света Софија, нешто како катедрала, главната црква на Охридската архиепископија, Свети Климент Охридски на Плаошник, Пресвета Богородица Перивлепта, една од најубавите. Влегувањето во овие цркви е прекрасно искуство, раскошни средновековни фрески, понекаде додадени на традицијата на доцноантичките ранохристијански цркви.
Меѓутоа, најубавото искуство се крие над езерото, место каде што карпите свртени кон југ се вртат кон запад. Сите патеки водат таму, минувајќи низ старото рибарско село Канео, кое е збир на рибни ресторани, продолжувајќи преку дрвени мостови над езерото, поминувајќи преку плажи и уште неколку минијатурни цркви. На крајот, стигнувате до црквата Свети Јован Канео. Ова место го сметам за едно од најубавите во светот. Совршена разгледница, живописна црква од 13 век, опкружена со чемпреси и поглед кон езерото.
Брегот на езерото јужно од Охрид е прекрасен: има плажи, туристички места како што се Пештани, Заливот на коските каде има и мал музеј, Трпејца – македонскиот Сент Тропе, прекрасно место на езерото со прекрасни рибни ресторани, изолирани цркви, како Богородица Заумска и кристално чиста вода. И, на крај, манастирот Св. Наум, на карпа, над плажите и рестораните, во близина на изворот на Црн Дрим. Манастирот е основан во 895 година од Св. Наум, соработник на Св. Климент Охридски. Во прекрасната манастирска црква, има дел каде верниците се поклонуваат пред гробот на Св. Наум со цел да го слушнат неговото срце, кое според легендата сè уште чука.
Следниот ден беше резервиран за посета на Битола. Веќе 15 години сакам да одам во Битола, бидејќи минатиот пат не успеавме. Ситуацијата поради пандемијата си го направи своето, ретки автобуски линии, а резервација за изнајмување автомобил не беше најдобрата опција и почна да врне. Останувам во Охрид, задоволен, под мрачните сиви облаци, посетувам цркви и манастири, уживам во лимонада и локални специјалитети. Гравче тавче, македонска салата со печени пиперки и сирење, чомлек – телешка чорба и супи. Рибја, телешка, тие мора да се одлични. Имено, тие се јадат наутро, до околу 11 часот. Ориентот е многу присутен овде, особено во храната и зборовите. Што ме возбудува. Ќе одам во Битола друг пат. Се надевам дека нема да чекам уште 15 години.
Остатокот од патописот можете да го прочитате овде.
