За нешто повеќе од два месеци, глобалната епидемија на мајмунски сипаници во неендемични земји предизвика повеќе од 15.000 случаи, а повеќе од две третини се пријавени во Европа. На 23 јули 2022 година, генералниот директор на Светската здравствена организација изјави дека оваа мултинационална епидемија претставува вонредна состојба за јавното здравје од меѓународен интерес и дека претставува максимално ниво на тревога според Меѓународните здравствени регулативи.
Ви го пренесуваме искуството на двајца лекари, од Португалија и Италија, во лекувањето на пациенти со мајмунски сипаници. Франциско Силва е општ лекар во Лисабон, Португалија, а работи и во градската клиника за сексуално здравје. Неговата установа беше една од првите во Европа што доживеа зголемување на бројот на пациенти кои се јавуваат со симптоми кои, благодарение на увидот на лекарите, брзо беа идентификувани дека се предизвикани од мајмунски сипаници.
„На почетокот на мај имав неколку пациенти кои имаа нешто што изгледаше како чир. Ги тестиравме за сексуално преносливи инфекции, но сè беше негативно, па знаевме дека нешто не е во ред. Нашата лабораторија пријави случаи преку онлајн платформата ЕпиПулс (управувана од Европски центар за превенција и контрола на болести) и набргу откривме дека ги имавме првите случаи на мајмунска сипаница“, објаснува Силва.
Благодарение на навременото пријавување на овие невообичаени случаи идентификувани во клиниките за сексуално здравје во Португалија, Англија, а потоа и во други европски земји, точките брзо беа споени за да се заклучи дека се соочуваме со епидемија досега невидена.
Кристина Мусини е професорка по заразни болести и директор на Клиниката за инфективни болести на Универзитетот во Модена и Реџо Емилија.
„Со ХИВ се занимавам од 1998 година и нашите клиники следат околу 200 пациенти со оваа болест. Бидејќи оваа група на пациенти имаат тенденција да бидат поупатени за заразните болести и се навикнати да се само-следат за невообичаени симптоми, тие беа првите кои дојдоа кај нас кога им се појавија чудни осипи.“, објаснува Мусини.
Сепак, врз основа на нивното искуство, и двајцата лекари открија дека осипот не мора да се смета за типичен симптом на мајмунска сипаница, што ја нагласува потребата луѓето брзо да побараат лекарска помош и да се подложат на третман.
„Повеќето луѓе го бараат она што им било кажано да внимаваат на социјалните мрежи – оттука и осип – но тоа не е она што секогаш го гледаме. Сум видела луѓе со анални, генитални и орални чирови или без видливи чирови и отечени лимфни јазли“, забележува Силва. „Често ни треба темелна истрага за да утврдиме дали се работи за мајмунски сипаници, а тоа може да вклучи аноскопија за да се бараат лезии во анусот и потоа да се направи тест со брис за да се добие целосна дијагноза“.
„Некои од нашите пациенти кои беа позитивни на мајмунски сипаници имаа треска, воспаление на дебелото црево и ректумот, додека други имаа лезии слични на плускавци на брадата, градите и стомакот“, вели Мусини.
Не е болест поврзана само со една заедница
Иако повеќето од случаите што ги прегледале двајцата лекари биле откриени кај мажи кои имаат сексуални односи со други мажи (МСМ), и Силва и Мусини сакаат да нагласат дека тоа не е болест исклучиво за геј мажите и дека, следствено, нема стигма.
„Најпрво, случаите што ги најдовме беа поврзани со патување на настани на гордоста во различни земји, но потоа најдовме други случаи кои би можеле да бидат резултат на локално емитување“, вели Мусини. „Секој што има близок личен контакт со заразено лице или со неговите контаминирани лични предмети може да развие мајмунска сипаница“, додава докторката.
„На почетокот се плашев дека болеста е поврзана со геј заедницата, но португалската влада направи одлична работа на социјалните мрежи за да ги едуцира луѓето и да објасни дека секој може да ги добие“, вели Силва.
Сепак, важно е да се истакне дека мажите кои имаат сексуални односи со други мажи во моментов се изложени на поголем ризик од заразување со мајмунски сипаници поради социјалните и сексуалните контакти каде што болеста се шири најбрзо. Повеќето случаи продолжуваат да се пријавуваат кај мажи кои биле изложени како резултат на сексуален однос со други мажи. Но, случаи на мајмунски сипаници се откриени и кај жени и деца, а лекарите треба да внимаваат на можноста за појава на сипаници при проценка на секој пациент.
Тоа не е новиот ХИВ
Работејќи повеќе од 30 години на полето за ХИВ, Мусини признава дека кај мајмунските сипаници, за разлика од ХИВ, симптомите обично исчезнуваат по неколку недели без потреба од лекување.
„Тоа не треба да биде нешто што ги плаши луѓето, но тоа е нешто што треба да знаат дека постои, како што се сексуално преносливи болести. Луѓето треба да бидат добро информирани што е тоа и кои се ризиците, и треба да се јават кај својот лекар веднаш штом е присутен еден од симптомите“, вели експертката.
Во своите консултации со пациенти кои имаат поголем ризик да се заразат со болеста, Силва е прагматичен во своите препораки: „Препорачувам да се намали бројот на сексуални партнери и барем засега да се избегнуваат секс клубови, бидејќи повеќето случаи што сум ги видел – иако не сите – се инфицирале од често посетување на овие места“.
Потребата активно да се намали индивидуалната изложеност на мајмунски сипаници е од суштинско значење за да се запре нејзиното ширење во Европа.
