Бременоста во повеќето случаи треба да биде природен процес, но во одредени ситуации на природата ѝ е потребна помош за да ги одржи здрави мајката и бебето. Ризичната бременост и високоризичната бременост може да се утврдат веднаш по зачнувањето, при првата посета на лекар или може да се развијат во текот на бременоста како последица на претходни здравствени состојби или новонастанати здравствени компликации кои имаат импакт на текот и безбедноста на плодот. Одредени здравствени фактори на мајката може да бидат показател за компликации од бременоста и можен ризик за нејзиното здравје, како и за здравјето на бебето, вели примариус д-р Менду Јегени, болница „Санте Плус“, на почетокот на нашиот разговор.
Фактори кои ја одредуваат ризичната бременост
Постојат одредени фактори кои уште на самиот почеток ја дефинираат бременоста како ризична. Некои од овие фактори се возраста на трудницата, нејзината телесна тежина, екстремно ниската или високата телесна тежина, претходно постоење на високиот крвен притисок, дијабетесот, повеќекратната бременост или повеќеплодна бременост, но и проблемите со претходните бремености. Имено, ако бремената жена претходно имала предвремено породување или ако мајката родила бебе со одреден генетски проблем или одреден физички проблем. Покрај наведеното, треба да се нагласи дека секоја жена која има хроничен здравствен проблем и прима некаква терапија спаѓа во групата на жени чија бременост може да биде ризична, а со дополнително влошување на состојбата во текот на бременоста, нејзината бременост може да станува високоризична. Гинеколошки дијагнози, како постоење на миом, преграда-септум во матката, претходно правена конизација на грлото на матката, исто така, се значајни ризик-фактори.
Исто така, бременоста, здравјето на бебето и трудницата може да бидат загрозени од однесувањето на жената. Пред сѐ, тоа значи злоупотреба на алкохол, дрога и лекови, но и пушење.
Покрај сè, важно е да се нагласи дека бременоста може да биде ризична дури и ако трудницата нема хронични заболувања или некоја од состојбите опишани погоре. Бременоста кај сосема здрава жена може да стане ризична поради различни појави, како што се контракции, крварење, недостаток на плодова вода, шеќер во крвта, зголемен крвен притисок, ниска плацента, скратување на грлото на матката итн.
Возраста како ризик
Бремените жени на возраст под 17 години и постари од 35 години можат да бидат бремени со ризична бременост. Бремените жени во споменатата возраст се изложени на поголем ризик од компликации од бремените жени на возраст меѓу 17 и 35 години.
Ризикот од спонтан абортус е многу поголем по 40-тата година, а по 35-тата година постои поголема можност за генетски аномалии. Бремените жени на возраст над 35 години не се сметаат веднаш за високоризични или високоризични трудници. Доколку се утврди висок ризик од генетски аномалии, трудницата се испраќа на дополнителни тестови и нејзината бременост мора строго да се следи.
Висок крвен притисок
Опасноста од висок крвен притисок за време на бременоста постои кај жените кои имале проблеми со крвниот притисок или бубрезите пред бременоста. Состојбата позната како прееклампсија се јавува на крајот од бременоста, а се карактеризира со зголемено отекување на нозете, лицето или рацете, појава на протеини во урината (протоуринеа) и висок крвен притисок. Во повеќето случаи, прееклампсијата може да се контролира, а раѓањето завршува безбедно и за мајката и за бебето. Но, доколку не се открие навреме, оваа состојба може да предизвика компликации и да го загрози здравјето на мајката и бебето.
Вирусни инфекции
Најчестите сезонски вирусни инфекции не се опасни за мајката и за бебето. Сепак, постојат инфекции кои можат да се пренесат на бебето преку плацентата и може да имаат сериозни последици. Некои од нив не мора да даваат некои посебни симптоми, па тешко е да се забележат доколку трудницата не оди на редовни прегледи и тестови.
Покрај сезонските вируси, како што се грип или мали сипаници (варичела или рубеола), бремените жени треба да обрнат внимание и на вирусите како што е токсоплазмозата (инфекции предизвикани од вирусот токсоплазма, кој се наоѓа во недоволно варено месо, јајца и производи од животинско потекло и може да доведе до оштетување на мозокот или видот кај фетусот), парвовирус (кој се манифестира како црвени ленти на образите и во мал број случаи може да предизвика спонтан абортус) или листериоза (вирус што може да се најде во непастеризирани млечни производи или недоволно зготвена храна, и предизвикува спонтан абортус во доцната бременост или предвремено породување). Не помалку важно е и рано тестирање на трудниците за ХИВ вирусот, Хепатитисите Б и Ц. Правовремената терапија која е достапна во нашата земја е круцијална за успешно терминирање на бременоста.
Употреба на алкохол, дрога и тутун за време на бременоста
Се надевам дека секоја трудница знае дека алкохолот, тутунот или психоактивните супстанции може да доведат до компликации по здравјето на плодот во првите денови од бременоста. Поради употребата на овие супстанции, мајката ризикува фетусот да биде неразвиен, што може да доведе до предвремено породување.
Ако имаат проблем со зависност советувам разговорот со луѓе кои успеале да ја излечат зависноста, поддршката од блиските луѓе, како и обраќањето до професионалец кој има ефективни техники може да биде вистинското решение за борба против зависноста.
Историја на абортус
Ако претходната бременост завршила со спонтан абортус, постои веројатност и следната да заврши на ист начин. Затоа е важно да се консултирате со лекар веднаш штом ќе се посомневате во бременост, за да може да се преземат соодветни превентивни мерки. Редовните прегледи, слушањето на советите на лекарот и евентуалната терапија можат да обезбедат здрава бременост и породување.
Дијабетес во бременост
Гестациски дијабетес може да се појави и кај трудници кои немале проблеми со висок шеќер во крвта пред бременоста. Гестацискиот дијабетес, или „дијабетес на бременост“, обично се јавува по шестиот месец од бременоста, а со соодветен режим на исхрана, генерално се држи под контрола до породувањето. Доколку се открие навреме, преку редовни прегледи од страна на лекарот кој раководи со бременоста, најчесто завршува без поголеми здравствени проблеми за детето и мајката, а исчезнува веднаш по породувањето.
За жените кои влегле во бременост со дијабетес, бременоста ќе се смета за високоризична, па се препорачува редовна терапија и режим на исхрана по консултација со лекар.
Симптоми кои не треба да ги игнорирате
Високоризичната бременост мора да се контролира од првиот ден, а потребно е да не се пропуштат закажаните гинеколошки, лабораториски и ултразвучни прегледи. Иако е невозможно целосно да се контролираат сите ризици што ги носи оваа бременост, текот на бременоста во голема мера зависи од тоа дали одредени здравствени состојби ќе се откријат и следат навреме.
Без оглед на тоа дали вашата бременост е категоризирана како високоризична, доколку почувствувате некој од симптомите подолу, веднаш контактирајте го вашиот лекар:
– несвестица;
– покачена температура;
– вагинален исцедок со силен мирис или боја;
– стомачни болки (како контракции, но поостри и прободувачки);
– губење на тежината;
– секое вагинално крварење;
– испуштање на течност од вагината;
– силен оток на нозете или рацете или лицето.
Мерки на претпазливост при ризична бременост
Не пропуштајте закажани прегледи и тестови. Пијте многу течности (по можност вода, но и незасладен чај или природни овошни сокови), особено за време на високи температури.
Избегнувајте големи групи луѓе за време на вирусни инфекции, како и места каде што сте изложени на контакт со многу луѓе (како што е јавен превоз).
Бидете физички активни сѐ додека тоа ве задоволува или ако вашиот лекар не ви наложил поинаку. Избегнувајте големи напори или исцрпувачки физички вежби и активности.
Избегнувајте долго седење, одвреме-навреме прошетајте и потоа вратете се на работа.
Избегнувајте тутун, алкохол и психоактивни супстанции.
Бидете внимателни со лековите, консултирајте се со вашиот лекар за тоа кои лекови и медицински помагала се безбедни за употреба за време на бременоста.
Најдобро е да избегнувате одење во базени, сауни или теретана поради ризикот од габични и вирусни инфекции, како и негативните ефекти од топлината.
Капењето или капењето во премногу топла вода, исто така, може да биде штетно.
Бидете особено внимателни во исхраната, информирајте се за храната што треба да ја избегнувате за време на бременоста, како и за начинот на обработка на храната.
Примариус д-р Менду Јегени и експертскиот тим на болница „Санте Плус“ ви стојат на располагање. Закажете го вашиот термин или консултација на телефоните: 071 262 323; 071 262 692
