Великомаченикот Димитрија Солунски е познат по многу чуда! Постојат неколку збирки од вистински приказни за чудата на св. Димитрија Солунски. Ви пренесуваме некои од нив, кој припаѓаат на VII век, забележани од архиепископот Солунски Јован, во кој ги пренесе главните карактеристики на ликот на великомаченикот и неговиот карактер.
Чудо 1 „За епархот Маријан“
Илирискиот епарх Маријан почнал да се препушта на ненаситност, телесни страсти и други гревови, од кои тешко се разболел и никакво лекување не можело да му помогне. Маријан ја отфрли волшебната амајлија што му беше понудена, претпочитајќи спасение на душата отколку закрепнување. Тогаш на сон му се јави Димитрија Солунски и му нареди да оди во неговиот храм. По преноќувањето во храмот на великомаченикот, Маријан оздравел. Овој настан можел да се случи не порано од средината на V век, кога, по падот на Сирмиум, Солун станал резиденција на владетелот на Илирик. Можно е Јован да го позајмил од постара збирка.
Чудо 2 „За крварењето и исцелувањето“
Извесен војсководец кој служел под власта на епархот на Илирик доживеал тешко стомачно крварење. Бидејќи бил познат по својата вера и благонаклонетост, целиот град сочувствувал со него, но ниту еден лек не му помогнал. Бидејќи бил блиску до смртта, тој побарал да биде одведен во храмот на главниот бранител на градот. На прашањето за кого станува збор, тој одговорил: „Димитрија Солунски“. Во овој храм доби исцеление.
Чудо 3 „За чумата“
Во екот на епидемијата од која умреле бебиња, воини и владетели, имајќи доверба во помошта на патронот на Солун, Димитриј Солунски, луѓето се молеле цела ноќ во неговиот храм, а утрото многумина од нив почнале да закрепнуваат, додека оние што останале дома починале. Овој настан се припишува на јули 586 година.
Чудо 4 „За демоните“
Зборува за воин кој бил опседнат од демони и не можел да се моли. Другарите го одведоа во храмот на Димитриј Солунски и го положија таму, а утрото му се врати умот.
Чудо 5 „За барањето на моштите на маченикот“
Царот Маврициј побарал од солунскиот архиепископ Евсевиј да му ги испрати моштите на Димитрија Солунски за да му помогне во војната. Евсевиј го одбил императорот, потсетувајќи дека дури и царот Јустинијан залудно се обидувал да ги добие моштите на светителот. Тогаш служителите на црквата решија да ги отворат моштите, правејќи ископувања на наводната локација,но беа запрени од ненадеен пламен и гласот на Димитрија Солунски, кој им забрани да го сторат тоа.
Чудо 6 „За сребрениот трон“
За време на пожар во храмот на Димитриј Солунски, сребрениот цибориум над гробот бил уништен – главната декорација на храмот. Архиепископот Евсевиј, за да го надомести среброто што недостасува за обновувањето на цибориумот, решил да го стопи тронот што се наоѓал во храмот, но Димитриј му се јавил во сон на еден од свештениците и му забранил да го стори тоа. Сепак, Евзебиј не му поверувал, тогаш Димитрија му се појавил на свештеникот по 2-ри пат, а по 18 месеци – трет пат, овој пат ветувајќи дека ќе се грижи за цибориумот. Наскоро некој по име Мина се обратил кон Евзебиј, а потоа и други донатори на сребро да го обноват цибориумот.
Чудо 7 „На помош на великомаченикот во глад“
По укинувањето на опсадата на градот, почнал глад, бидејќи варварите кои напаѓале ги уништиле посевите и сите залихи во областа. Освен тоа, поради раширените гласини дека Солун бил заземен, трговските бродови престанале да доаѓаат во градот. На жителите им се закануваше глад. Тогаш великомаченикот му се јави на сон на Стефан, капетанот на бродовите со леб што одеа за Константиполис, и му нареди да го смени правецот и да отплови за Солун. Светецот одеше по морето пред бродот и го покажа патот. Кога капетанот пристигнал во градот, раскажал за видението.Настанот датира во есента 586 година.
Чудо 8 „За помош на маченик во глад“
Великомаченикот испратил бродови со намирници во родниот град, на кој му се заканувал глад, но овојпат не им се појавил на трговците, туку ги инспирирал да одат во Солун. Запис датиран околу. 610.
Чудо 9 „За г-ѓа Евтаксија“
Приказната се однесува на времето на крвавата граѓанска војна (602-610), која започнала на Исток (Киликија, М. Азија), а потоа се проширила во Илирик и Солун. Едно лице, кое неодамна пристигнало во градот, го сонувало храмот на Димитрија, од чија лева страна има цибориум со извонредна убавина. Прашал за каква градба се работи и му било кажано дека, според гласините, таму бил погребан маченикот Димитрија. Човекот сакаше да погледне внатре, а портите на цибориумот му беа отворени. Таму виде еден вид сребрен кревет, на чие чело имаше златен трон начичкан со скапоцени камења, а самиот Димитрија седеше на него. На дното на креветот имаше друг престол, направен од сребро, на кој седеше убава благородна жена. Таа стана и направи чекор кон вратата, но светителот ја запре и ја замоли да не го напушта градот на кој му треба. Сонувачот прашал која е таа и добил одговор дека се работи за извесна Евтаксија. Таа беше испратена од Бога како придружник на Димитрија Солунски. Сонот бил протолкуван како знак дека великомаченикот не и дозволил на Евтаксија да го напушти градот, во кој имало граѓански судири. Ова чудо го содржи најдеталниот опис на цибориумот, наводниот надгробен споменик на Димитрија Солунски.
Чудо 10 „За богохулниот епарх“
Централна личност овде повторно е извесен илириски епарх, кој бил многу горделив и со презир се однесувал кон граѓаните. Кога стигнал до точка на богохулење, за казна го фатила болест: телото му било покриено со страшни чирови. Така, тој страдаше скоро една година и се ослободи од болеста дури откако со солзи пролеа во храмот на Димитриј. Ова чудо датира од околу 586.
Чудата 11-12 содржи опис на воената помош дадена од Димитриј Солонски на градот. Сите тие се однесуваат на историски настани на кои сведочат современиците на архиепископот Јован.
Чудо 11„За палењето на цибориумот“
На вториот ден од празникот во чест на Димитрија (26 октомври), ноќта на 28 октомври, цибориумот се запали и стопеното сребро течеше како река преку подот. Разбудени, жителите на градот побрзаа да го изгаснат пожарот. Кога пожарот бил изгаснат, а жителите на градот се уште не биле растерани, служителите на црквата почнале да се плашат дека храмот ќе биде ограбен и не знаеле како да ги извлечат луѓето од него. Тогаш Димитрија инспирираше еден од нив да објави лажна тревога за нападот на варварите. Набргу толпата се разотишла и присутните почнале мирно да го собираат стопеното сребро. Кога жителите на градот, откако се вооружија, се искачија на ѕидините на градот, се покажа дека словенската војска навистина незабележливо се приближила до Солун. Битката траела цел ден додека напаѓачите не се повлекле. Ова чудо го содржи најраното спомнување на денот на споменот на светителот – 26 октомври. Тешко е да се припише настанот на одредена година, а предложените датуми се движат од 584 до 609 година.
Чудо 12 „За опсадата на градот“
Архиепископот Јован го нарекува „најважно од чудата на маченикот“, кое го спасило Солун од неизбежна смрт. Планирајќи да му нанесе колку што е можно повеќе тага на императорот Маврициј, водачот на Аварите ги собрал Словените што му биле потчинети и со огромна војска тргнал против Солун. Отстранувајќи сè што му беше на патот, војската напредуваше кон градот побрзо од очекуваното. Но Димитрија испрати темнина врз непријателите, така што жителите на градот ја зазедоа тврдината на планината надвор од градот и останаа таму, дури во зори непријателите открија грешка. Кога сепак започна нападот врз градот, Димитрија се појави на ѕидот на тврдината во опрема на тешко вооружен воин, го фрли првиот варварин од скалите нагоре по ѕидот со копје. Тој паѓајќи со себе ги влечел и сите други.
