Проф. д-р Гордана Адамова својата долгогодишна експертиза во областа на перинатологијата денес ја применува во болницата „Санте Плус“.
Проф. д-р Гордана Адамова завршила медицински факултет во Скопје, веднаш се определила за гинекологија и останала на државната клиника до крајот на својот работен век. Работејќи во Германија, научила друг пристап во перинатологијата, или како што вели, „од корен сосема други ставови и приод во бременоста и породувањето, а тоа мое вработување и работење во Источна Германија ме направи тоа што сум сега“.
Современото акушерство, кое во тоа време кај нас не се применувало, го пренела во Македонија заедно со целото стекнато искуство. Продолжила да напредува во научна смисла, станала редовен професор и началник на перинатологија на Гинеколошката клиника. Од науката и новите знаења не се откажува ни денес, д-р Адамова редовно ги следи светските трендови во својата област преку онлајн семинари водени од врвни имиња. Експертизата денес ја пренесува во болницата „Санте Плус“, а особено е ангажирана за скрининзи и за супервизии.
Какви се условите и технологијата за пренатална дијагностика во болницата „Санте Плус“?
– Имаме најнов апарат, кој е меѓу првите два врвни ултразвучни апарати во светот. Во самиот апарат е вградена и вештачка интелигенција, така што самиот ги обележува местата што треба да ги видите. Јас веќе го проширувам тој дел, како што се прави на Запад, сега веќе во 14-та недела од бременоста, со такви апарати може да се видат многу аномалии, многу нарушувања. Единствено срцето останува орган кај кој има најмал процент на откриени аномалии ин утеро.
Што ја советувате пациентката во случај на видена аномалија?
– Зависи каква аномалија, прво треба да знаете да ја откриете. Ако знаете точно што е, ваша должност е да објасните на пациентката за каков тип аномалија станува збор и што значи тоа за детето. Дали аномалијата може да се коригира или детето не може тоа да го преживее. Треба многу внимателно да се разговара, има семејства кои и да им кажете дека, на пример, детето има Даун, да се потврди со земање плодова вода, тие ќе ви одговорат дека не сакаат да ја прекинат бременоста. Во таков случај, зошто да правите дополнителни иследувања.
При детектирана аномалија, што се презема понатаму?
– Зависи од типот на аномалија. Има некои наоди што ние ги нарекуваме „софт“ маркери, кои не влијаат врз функцијата на органот, а може да се наоѓаат во органот, кои практично порано се сметаа дека се поврзани со нарушување на хромозомите. Меѓутоа, во денешно време, неколку од тие таканаречени „софт“ маркери, доколку се само тие присутни, тогаш не се предлага на пациентката понатамошно иследување, односно кариотипизација, зашто тие практично ништо не значат. Но, треба да се знае да се прегледа целиот фетус и да се биде сигурен дека нема некоја друга аномалија. Затоа некои колеги, плашејќи се веројатно од можноста нешто да пропуштат, бараат да се направи инвазивна процедура. Има и неинвазивна процедура, од крвта на мајката да се изолира ДНК на плодот и преку неа да се направи кариотип. Во Македонија веќе има лаборатории што тоа го работат, додека порано постоеше таква можност само во странство. Од крвта може да се одреди нарушувања на бројот на хромозомите, но тоа нема врска со генетските испитувања. Бидејќи има многу аномалии што се поврзани со генетски синдроми, а со испитувања од крвта може да направиме само кариотип, односно дали има некакви структурни промени во смисла на дупликации на хромозомите или делиции, делење, што е присутно кај некои од синдромите. Но, овој преглед не значи дека сѐ е во ред. Ова е само дел за хромозомите, толку минимален дел од пренатална дијагностика, а има толку многу синдроми, повеќе од илјада. Во последно време се работи доста на одредување на гените, на генетски наследни заболувања, кога може да настане нова мутација на генот, не мора да е вродено. Така може одреден број генетски синдроми да се одредат и кај нас. Генетските синдроми можат да се откријат со специјални иследувања. Значи, науката си оди континуирано напред.
Од колку месеци кај нас може да преживее новороденчето?
– Важно е да може да се даде зреење на белите дробови, но во фаза кога белите дробови се доволно развиени за да може да делува лекот што го даваме за забрзано зреење. Се смета дека во светот тоа се 24 недели, а кај нас има случаи на преживеани новороденчиња веќе од 26 недели, додека 28 недели не би требало да е проблем.
Се очекува ли вештачката интелигенција и роботиката да ја променат грижата за мајката и за фетусот?
– Вештачка интелигенција може да ни покаже, но ние треба да знаеме што значи тоа што го покажува. Таа не може да одговори што ќе се прави, како ќе се прави. Ќе биде од помош, но мислам дека уште долго време човекот, односно стручњакот, ќе биде тој што го има последниот збор.
Експертскиот тим на болницата „Санте Плус“ ви стои на располагање. Закажете го вашиот термин или консултација на телефоните +389 71 262 323; + 389 2 511 20 16; +389 71 262 692
Комерцијален текст.
